"10 DEKABR" TARIXIMIZDƏ
Ana səhifə > Xəbərlər > "10 Dekabr" tariximizdə
1172    
10/12/2017

1912-ci ildə - IV Dövlət Dumasında müsəlman fraksiyasının təmsilçisi Məmməd Yusif Cəfərov fraksiyanın adından hökumət bəyannaməsinə cavab nitqi ilə çıxış etdi. O, Qafqaz müsəlmanlarını maraqlandıran məsələlər (zemstvo özünüidarəsi; bəyannamədə bu məsələdən söhbət getməsə də, zemstvo əsasnamələrinin yenidən nəzərdən keçiriləcəyi bölgələr sadalanırdı) barədə müsəlman fraksiyasının tələblərini konkretləşdirdi. O, maarif məsələləri üzərində də dayandı: "Biz xalq maarifinə, ilk baxışda siyasətə heç bir yer olmadığı bu müqəddəs işə hökumətin qərəzli müsibətini acı təəssüflə qeyd edirik. İndiyədək hökumət müsəlmanların maarifləndirilməsi adı altında onların ruslaşdırılmasına yönələn tədbirləri həyata keçirməyə çalışmışdır". M.Cəfərov xeyriyyəçilik və maarifçilik cəmiyyətlərinin, onların yanındakı məktəblərin bağlanması hallarının mövcud olduğunu qeyd edərək, bunları "rus həyatına, rus mədəniyyətinə qovuşdurmaq cəhdlərinin" hökumət tərəfindən təqib olunması, xalqa qarşı inamsızlığın təzahürü kimi qiymətləndirirdi.

1918-ci ildə - “Şöhrət” ordeni və saysız-hesabsız hökumət mükafatları ilə təltif olunmuş Əməkdar artist, Xalq artisti, opera müğənnisi Gülxar İbrahim qızı Həsənova (1918-2005) Şəmkir rayonunun Kolxozkənd kəndində anadan olmuşdur.

1922-ci ildə - Cənubi Qafqazın üç sovet respublikasının nümayəndələrinin iştirakı ilə I Zaqafqaziya sovetlər qurultayı işə başlayıb. Azərbaycandan 175 deputatın iştirak etdiyi qurultayın (10-13 dekabr) yekunu olaraq Zaqafqaziya Sovet Sosialist Federativ Respublikasının yaradıldığı elan olunub. "Zaqfederasiya"nın əsası 1922-ci il martın 12-də Rusiyanın təşəbbüsü ilə təsis edilən Zaqafqaziya Sovet Sosialist Respublikaları Federativ İttifaqı ilə qoyulmuşdu. Qurultayda federasiyanın rəhbər orqanı - Zaqafqaziya Mərkəzi İcraiyyə Komitəsi (150 üzv və 50 namizəd) seçilib. ZSFSR-in yaranması Azərbaycan SSR-i formal müstəqillikdən də məhrum etdi. Eyni zamanda, bu, SSRİ-nin təşkilinə ilk addım idi. Dekabrın 30-da ZSFSR, RSFSR, Ukrayna SSR və Belorusiya SSR ittifaq dövlətini - SSRİ-ni təsis etdilər. "Zaqfederasiya" 1936-cı ilədək mövcud oldu və həmin il Cənubi Qafqazın üç respublikası SSRİ-nin müttəfiq subyektinə çevrildi.

1924-cü ildə - Şair, nasir, dramaturq, publisist, tərcüməçi, ssenarist, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, SSRİ dövlət mükafatı laureatı (1973), Azərbaycan dövlət mükafatı laureatı (1982), Azərbaycan SSR Əməkdar incəsənət xadimi (1979), Azərbaycanın xalq şairi (1984) Nəbi Ələkbər oğlu Babayev (Nəbi Xəzri) (1924-2007) Bakı Xırdalan kəndində anadan olub. Respublika Dövlət Televiziya və Radio Verilişləri Komitəsinin sədri olub, Xarici Ölkələrlə Dostluq və Mədəni Əlaqələr Cəmiyyətinə rəhbərlik edib, "Şöhrət" və "İstiqlal" ordenləri ilə təltif edilib.

1926-cı ildə - Azərbaycan Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü, Əməkdar elm xadimi, “Şöhrət” ordeni, “Qırmızı əmək bayrağı” ordeni və bir neçə medalla təltif edilmiş iqtisad elmləri doktoru Aqil Əlirza oğlu Əliyev (1926-2006) Naxçıvan şəhərində anadan olmuşdur. 

1948-ci ildə - BMT-nin Baş Məclisinin 3-cü sessiyasında “İnsan hüquqları üzrə Ümumi  bəyannamə” qəbul edilmişdir. Giriş və 30 maddədən ibarət olan bəyannamədə insanın siyasi, mülki, iqtisadi, ictimai və mədəni hüquqları və azadlıqları elan olunmuşdur. Sonralar bu bəyannamə insan hüququ və əsas azadlıqlarını özündə əks etdirən digər beynəlxalq  hüquqi sənədlərin qəbul edilməsi üçün hüquqi baza rolunu oynamışdır.

1978-ci ildə - Sovet İttifaqı Qəhrəmanı Bəkir Dursun oğlu Mustafayev (1898-1978) vəfat edib.

1992-ci ildə - Ermənistan silahlı qüvvələri Azərbaycanın Qubadlı və Zəngilan rayonlarına soxulub bir neçə kəndi ələ keçirdi və yandırdı. Düşmən Tovuz və Gədəbəy istiqamətində də hücum etdi. Azərbaycan silahlı qüvvələri onları geri oturda bildi - Ermənistan ərazisindəki hərbi bazalar atəşə tutuldu.

1998-ci ildə - Publisist, nasir, 1988-ci ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü Əbülfət Misir oğlu Əhmədov (1946-1998) vəfat etmişdir.