"10 OKTYABR" TARIXIMIZDƏ
Ana səhifə > Xəbərlər > "10 Oktyabr" tariximizdə
992    
10/10/2017

1812-ci ildə - Birinci Rusiya-Qacar müharibəsinin (1804-1813) yekununa əhəmiyyətli təsir edən Aslandüz döyüşü baş verib. Rusiya qoşunları döyüşdə qalib gəliblər. Bu döyüşdən sonra ruslar Lənkəran xanlığı ərazisinin böyük hissəsini ələ keçiriblər. Həmin ilin dekabrında Rusiya qoşunları Lənkəran xanlığının işğalını başa çatdırdılar və Şimali Azərbaycan faktiki olaraq (Naxçıvan və İrəvandan savayı) rusların nəzarətinə keçdi.

1911-ci ildə - Tənqidçi, ədəbiyyatşünas, tərcüməçi, mətnşünas, 1982-ci ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, filologiya elmləri doktoru (1968), professor (1971), Azərbaycanın Əməkdar elm xadimi (1980), Azərbaycan EA müxbir üzvü (1983), Türk Dil qurumunun (Türkiyə) müxbir üzvü (1971), Səlcuq Universitetinin (Türkiyə) fəxri doktoru (1988). Abbas Fəttah oğlu Zamanov (1911-1993) Naxçıvan Muxtar Respublikasının Şərur rayonunun Maxta kəndində anadan olmuşdur. 

1919-cu ildə - Azərbaycan Dövlət teatrının direktoru Qulamrza Şərifzadə elan etdi ki, Azərbaycan Cümhuriyyəti Xalq Maarif Nazirliyinin tapşırığına əsasən, bu gündən etibarən türk dilində olan opera, operetta və dram tamaşaları dövlətin ixtiyarına keçəcəkdir. Bağlanan müqavilələrin və dövlət xidmətinin şərtləri ilə tanış olmaq üçün aktyor və aktrisalar dövlət teatrına dəvət edilirlər. Nazirlər Şurasının 1919-cu il 8 noyabr tarixli iclasında Dövlət Teatrının bərpası üçün 300605 manat vəsait ayrıldı.

1937-ci ildə - XIX əsrin sonu, XX əsrin əvvəllərində yazıb-yaratmış Azərbaycanın görkəmli ədibi, ictimai-siyasi xadim, mollanəsrəddinçi, istedadlı publisist, milli düşüncəli, maarifpərvər ziyalılardan biri Ömər Faiq Nemanzadə (1872-1937) Tiflisdə Stalin repressiyasının qurbanı olmuşdur. Ömər Faiq Nemanzadədən seçmələr:

- "Əgər Tağıyevin qız məktəbini görməsəydim, Bakının türk maarifi üzərinə qara bir xətt çəkəcəkdim".

- "Əgər hürr yaşamaq istəyiriksə, dəliqanlı cavanlarımızı qurban verməliyik. Qurban verdikdən sonra isə oturub onları ağlamaqla, uzun yas saxlamaqla özümüzü taqətdən salmamalıyıq. Dübarə qurban verməməliyik, təki hürriyyət xalqın qanı ilə qazandığı halal malı olsun. Əgər oturub gözləsək, başımızı boş danışıqlarla qarışdırsaq, dilimizdə hürriyyət sözü bitsə də, onun bəhrəsi olmayacaqdır".

- "Sən, ey Türk! Nə əqidədə, nə məsləkdə olursan ol, həmişə Türksən. Sən gərək biləsən ki, dünyada hələ şiə, sünni, babı, şeyxi adları yox ikən sən var idin... Ey özündən xəbərsiz Türk! Mədəniyyət əsrləri, nizam, idarə və asayiş üsulu "yasaq" qanunları hənuz Bağdad, Şam, Paris və Londonda yox ikən sənin yurdun da var idi. Sənin öz dadlı dilini cığırından çıxarıb bugünkü acınacaqlı hala salan ərəb əlifbası və yazısından əvvəl sənin göyçək əlifban və yazın var idi. Bəsdir, bəsdir, ey Türk! Bir az ayıl, əl-ayağını bir az tərpət, vücudunu, varlıq ağacını soran, korlayan tikanları, sarmaşıqları, yad ağacların yarpaqlarını qır at, qurtul! Vücuduna, günəş, hava dəysin. Başını bir az yuxarı qaldır. Öz varlığının, öz vücudunun qiymətini bil. İndiyə qədər yadlar üçün, özgə varlıqlar, özgə vücudlar üçün özünü həlak etmisən. Barı bundan sonra da olsa ayıl, özünə gəl, öz gününə çalış!".

1939-cu ildə - Görkəmli şərqşünas alim, filologiya elmləri doktoru, tənqidçi, tərcüməçi, 1981-ci ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, professor Aida Nəsir qızı İmanquliyeva (1939-1992) Bakı şəhərində ziyalı ailəsində anadan olmuşdur.

1993-cü ildə - Azərbaycan prezidenti Heydər Əliyevin təntənəli andiçmə mərasimi keçirilib. Oktyabrın 3-də keçirilmiş seçkilərdə seçicilərin mütləq əksəriyyəti (98,8) Heydər Əliyevə səs vermişdi. "Respublika" sarayında (indiki Heydər Əliyev Sarayı) keçirilən mərasimdə ölkə ictimaiyyətinin, siyasi partiyaların nümayəndələri, Bakıda akkreditə olunmuş xarici diplomatlar iştirak ediblər.

1994-cü ildə - Azərbaycanla Küveyt dövləti arasında diplomatik münasibətlər qurulub.

1994-cü ildə - İkinci dünya müharibəsinin iştirakçısı, partizan, Fransa Müqavimət Hərəkatının görkəmli nümayəndələrindən biri, "Armed Mişel", "Ryus Armed", "Хаrqo" və başqa adlarla Fransanın azadlığı uğrunda döyüşlərdə iştirak etmiş Əhmədiyyə Mikayıl oğlu Cəbrayılov (1920 - 1994) Şəkidə yol qəzası zamanı həlak olur. Fransa onun hərbi şücaətlərini layiqincə qiymətləndirir və o, ölkənin medal və ordenlərlə təltif olunur, o cümlədən şəxsi igidliyə görə “hərbi medal”la ilə (bu medal sıravi əsgərə hərbi paradda generaldan irəlidə addımlamaq hüququ verir).

1997-ci ildə - Strasburqda Azərbaycan və Ermənistan prezidentləri Heydər Əliyev və Levon Ter-Petrosyan arasında görüş keçirilib. Görüşdən sonra prezidentlər birgə bəyanatla çıxış edərək Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin nizamlanmasına dair ATƏT Minsk qrupu həmsədrlərinin hazırladıqları "mərhələli həll" planını qəbulu etdiklərini bildiriblər. Bundan dərhal sonra Ermənistanda Ter-Petrosyan əleyhinə çıxışlar başladı və o, 1998-ci ilin əvvəlində istefa verməyə məcbur oldu.   

2002-ci ildə - Olimpiya çempionları üçün Azərbaycan Prezidentinin xüsusi Olimpiya təqaüdü təsis edilmişdi. 

2015-ci ildə - Azərbaycan Respublikasının xalq artisti, Prezident təqaüdçüsü Nuriyyə Əliağa qızı Əhmədova (1950-2015) kəskin ürək tutmasından Bakıda vəfat etmişdir.