"1 AVQUST" TARIXIMIZDƏ
Ana səhifə > Xəbərlər > "1 Avqust" tariximizdə
1191    
31/07/2017

1421-ci ildə - Qaraqoyunlu hökmdarı Qara Yusifin oğulları İsgəndər və İsfəndiyarın qoşunlarlı ilə Teymuri sultanı Şahruxun və Şirvanşahın birləşmiş qüvvələri arasında Alaşkerd vadisində döyüş olub. Döyüş Teymurilər və Şirvanşahların qələbəsi ilə nəticələnib. Qaraqoyunlu dövləti ilə mübarizədə Şirvanşah I İbrahimə dəstək verən Teymuri sultanı öz növbəsində onun köməyi ilə Azərbaycanın digər ərazilərini ələ keçirməyə çalışırdı.

1473-cü ildə - Həsən padşah Bayandurinin başçılıq etdiyi Ağqoyunlu dövlətinin (1468-1501) qoşunları ilə Osmanlı ordusu arasında Malatya döyüşü olub. Tərəflər arasında 1472-ci ildə başlanan müharibənin ilk döyüşü Ağqoyunluların qələbəsi ilə nəticələnib. Lakin 10 gün sonra Osmanlı ordusu Ağqoyunlu qoşunlarını ağır məğlubiyyətə uğratdı.

1894-cü ildə - Nəriman Nərimanov tərəfindən Azərbaycanda ilk ümumi açıq milli kitabxananın əsası qoyulmuşdur. O, görkəmli ziyalılardan S.M.Qənizadə, H.Mahmudbəyov,  S.Vəlibəyov, Ə.Axundov, Ə.Cəfərzadənin yaxından köməyi ilə Xaqaninin, Nizaminin, Füzulinin, Sədinin, Hafizin, Firdovsinin, A.Bakıxanovun, M.F.Axundovun, M.P.Vaqifin, Q.Zakirin, S.Ə.Şirvaninin və b. əsərlərini, həmçinin jurnal və qəzet komplektlərini toplamağa başlamışdı. Bakı qubernatorunun icazəsi ilə Qorçakov küçəsində (indiki Fəvvarələr bağının yanında yerləşən dördmərtəbəli binanın  birinci  mərtəbəsində) ilk kütləvi milli qiraətxana açıldı. Buraya Kəlküttə, İstanbul, Sofiya, Qahirə, Tehran, Təbriz və digər şəhərlərdən xeyriyyə yolu ilə qəzet, jurnal və kitablar göndərilirdi. Qəzet və jurnalların çoxu milyonçu H.Z.Tağıyevin hesabına alınırdı. Qirayətxanaya giriş haqqı 2 qəpik idi. Oxucuların suallarına tez və vaxtında cavab vermək ücün kataloq düzəldilmişdi. Kitabxanaçı-qiraətxanaçı vəzifəsində Nərimanovun ən yaxın silahdaşlarından olan Əlisgəndər Cəfərov işləyirdi. N.Nərimanov qiraətxananı yalnız yaşatmaq deyil, həm də onun imkanlarını genişləşdirmək, gənc nəslin mənəvi tərbiyəsi üçün bir baza yaratmaq istəyirdi. Bu məqsədlə kitabxananın yanında gənc ədəbiyyat həvəskarlarının, gənc aktyorların dərnəkləri təşkil edilmişdi. Dərnəklərdə həm bədii əsərlər oxunub müzakirə edilmiş, həm də Azərbaycanın teatr mədəniyyəti tarixində xüsusi rol oynamış bir neçə əsər tamaşaya qoyulmuşdu. Tamaşadan yığılan pullar qiraətxanaya verilmişdir. İlk milli qiraətxana dörd il fəaliyyət göstərmişdir. Çar hakim dairələri gənclərin qiraətxana ətrafında sıx toplaşmasından ehtiyat edərək, 1898-ci ilin oktyabr ayında onu şübhəli siyasət ocağı kimi bağlatmışdı. Buna baxmayaraq, milli mədəniyyətin yüksəlişində ilk cığırı açan “Nəriman qiraətxanası” Azərbaycan xalqının ictimai fikrində yeni səhifənin başlanğıcı olmuşdur. 

1918-ci ildə - Bakıda eser, menşevik və daşnaklardan ibarət "Sentrokaspi və Fəhlə-əsgər deputatları Soveti Müvəqqəti Komitəsinin diktaturası" adlı mürtəce qurum yaradılıb. "Bakı Kommunası"nın süqutundan sonra yaranan yeni qurum da bolşeviklərlə eyni məqsədi - Xalq Cümhuriyyəti hökumətinin Bakıya gəlişinin qarşısını almağı güdürdü.

1918-ci ildə - Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Hərbi Nazirliyi təsis edildi. 

1921-ci ildə - Şuşa qəzası ikinci nahiyəsinin fövqəladə qurultayında L.İ.Mirzoyan Qarabağ məsələsinə dair məruzə edərək demişdi ki, iqtisadi, mənəvi, siyasi və milli baxımdan Qarabağ Azərbaycanın mərkəzi ilə sıx bağlıdır. "Bu amillərin özü məsələni irəlicədən həll edir ki, biz Qarabağı hansı siyasi quruma aid etməliyik". 

1934-cü ildə - Ədəbiyyatşünas, filologiya elmləri doktoru Xeyrulla Qulam oğlu Məmmədov (1934-2005) Lerik rayonu Zuvand mahalının Hoveri kəndində anadan olub.

1949-cu ildə - Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Ələsgər Xanlar oğlu Novruzov (1949-1992) Laçın rayonunun Kürdhacı kəndində anadan olmuşdur.

1954-cü ildə - Azərbaycan SSR Neft Sənayesi Nazirliyi yaradıldı.

1961-ci ildə - Bəstəkar, Azərbaycanın Əməkdar incəsənət xadimi fəxri adına layiq görülmüş, “Şərəf nişanı” ordeni ilə təltif edilmiş Qənbər Muxtar oğlu Hüseynli (1916-1961) vəfat etdi. 

1997-ci ildə - Azərbaycan prezidenti Heydər Əliyev ABŞ prezidenti Bill Klinton Ağ Evdə iki ölkə arasındakı münasibətlərin əsas prinsip və istiqamətlərini müəyyən  edən  sənəd  -  "Amerika-Azərbaycan  münasibətləri  haqqında" prezidentlərin birgə bəyanatını imzaladı.

1997-ci ildə - Vaşinqtonda - "Ağ Ev"də ABŞ-ın qabaqcıl neft şirkətləri ilə ADNŞ arasında Xəzər dənizinin Azərbaycan sektorundakı "Abşeron", "Naxçıvan", "Oğuz" və "İnam" neft yataqlarında birgə iş barədə üç yeni müqavilə imzalandı.  

2001-ci ildə - Azərbaycan ərazisində bütün idarə-müəssisələr, dövlət və qeyri-dövlət qurumları, Azərbaycan dilində bütün nəşrlər latın qrafikalı əlifbaya keçiblər. Bu tarixi proses prezident Heydər Əliyevin 18 iyun 2001-ci il tarixli fərmanına əsasən gerçəkləşib. Latın qrafikalı əlifbanın tətbiqinin Azərbaycanının tarixində mühüm hadisə olduğunu nəzərə alan prezident 2001-ci il avqustun 9-da daha bir fərman imzaladı və 1 avqust Azərbaycan əlifbası və Azərbaycan dili günü elan edildi

2002-ci ildə - Bakı-Tbilisi-Ceyhan əsas ixrac neft boru kəmərinin tikilməsi və idarə edilməsi üçün BTCKO (Bakı-Tbilisi-Ceyhan) şirkəti təsis edildi.