1002
23/04/2021 Azərbaycan tarixi kitabxanamıza aprel ayının 22-də yeni kitablar daxil etdik. Yeni əsərlər tariximizin müxtəlif problemlərinə həsr olunub. Budəfəki kitabların mövzusu Qədim oğuz ellərinin - Ağbaba, Şörəyel və Pəmbəkin, Zəngəzurun yer-yurd adlarının tədqiqinə, Kitabi-Dədə Qorqud dastanlarının dili, dastandakı yer-yurd adlarının öyrənilməsinə, türk-müsəlman əhaliyə qarşı erməni daşnaklarının törətdiyi törətdiyi soyqırımları, Əlimərdan bəy Topçubaşinin İstanbuldakı diplomatik görüşləri, Qərbi Azərbaycanın tarixi coğrafiyası və başqa məsələlərə həsr olunub. İndi isə daha ətraflı:
1. Aslan Bayramovun müəllifi olduğu "Qədim Oğuz ellərinin - Ağbaba, Şörəyel və Pəmbək bölgələrinin yer-yurd adları (toponimləri)" adlı əsər 1996-cı ildə işıq üzü görüb. Bu əsərdə adından da göründüyü kimi Qədim Oğuz ellərinin - Ağbaba, Şörəyel və Pəmbək bölgələrinin tarixi, coğrafiyası, etnoqrafiyası və dil tarixi ilə bağlı mühüm məlumatları özündə ehtiva edən toponimlərdən bəhs edilir. Müəllif qeyd edilən bölgələrin yer-yurd adlarının, o cümlədən də oronimlərinin, hidronimlərinin elmi-linqvistik və etimoloji təhlilinin verib. Əsərdə bu bölgədən fotolar, bölgənin xəritəsi də oxuculara təqdim edilir.
2. Aslan Bayramovun müəllifi olduğu "Kitabi-Dədə Qorqud" toponimləri və Qafqaz arealı" adlı əsər 2007-ci ildə çapdan çıxıb. Əsərdə "Kitabi-Dədə Qorqud" dastanındakı toponim, oykonim, oronim və hidronimlərin Qafqazda işlənmə arealı, yaranma və formalaşma xüsusiyyətləri, onların leksik-semantik və qrammatik mənaları geniş aspektdə təhlil olunur, coğrafi obyeekt kimi növü göstərilir. Bunlardan başqa dastanda əks olunan onomastik vahidlər (antroponim, etnonim, onqon anlayışlı zoonim, titul bildirən sözlər və s.) törənən toponimlər, eləcə də oykonim, oronim və hidronimlərin törəmə yolları həm tarixi linqvistik, həm də xalqımızın mifik görüşləri və inancları ilə bağlı olaraq tədqiq edilir, yer-yurd adlarının coğrafiyası lokalizə edilir.
3. Professor Əbdüləzəl Dəmirçizadənin müəllifi olduğu "Kitabi-Dədə Qorqud" dastanlarının dili" adlı əsər 1959-cu ildə çap edilib. Kitabi-Dədə Qorqud dastanının linqivsitik tədqiqi baxımdan dəyərli əsərdir. Əsər "Kitabi-Dədə Qorqud" dilinin fonetik, qrammatik quruluşu və lüğət tərkibi ilə bağlı aparılan araşdırmaların nəticəsini özündə əks etdirir.
4. Amerikada yaşayan azərbaycanlı alim, Yell Universitetinin (ABŞ) professoru Firuz Kazımzadənin “Zaqafqaziya uğrunda mübarizə 1917-1921” əsəri Cümhuriyyət dövrü ilə bağlı dəyərli tədqiqat əsərlərindən biridir. Bu əsər ilk dəfə 1951-ci ildə çap olunub. Sizə təqdim edilən variantı isə 2010-cu ildə İsveçin paytaxtı Stokholmda Eldar İsmayılovun məsul redaktorluğu ilə rusca çapdan çıxıb.
5. Sabir Əsədovun tərtib etdiyi "Qərbi Azərbaycanın tarixi coğrafiyası" adlı əsər 1998-ci ildə akademik Budaq Budaqovun elmi redaktorluğu ilə rusca çap edilib. Kitab Qərbi Azərbaycanın, indiki Ermənistan ərazisinin tarixi coğrafiyasına həsr olunub. Əsərin elektron variantı kitabxanamızda var. YÜKLƏ
6. "1918-ci ildə Azərbaycan xalqına qarşı soyqırımı" əsəri akademik Yaqub Mahmudovun elmi redaktorluğu ilə çapdan çıxıb. O, həm də layihənin və əsərə yazılan ön sözün müəllifidir. Əsər 2013-cü ildə rusca çapdan çıxıb. Adından da göründüyü kimi əsər 1918-ci ildə erməni daşnakları tərəfindən Azərbaycanın türk-müsəlman əhalisinə qarşı törədilən soyqırımlarından bəhs edir. Əsərin redaksiya heyətinə akademik Yaqub Mahmudov, t.ü.f.d. Natiq Məmmədzadə, t.ü.f.d. İlqar Niftəliyev, t.ü.f.d. Firdovsiyyə Əhmədova, t.ü.f.d. Kamran İsmayılov, t.ü.e.d. Vaqif Abışov, t.ü.f.d. Rəşad Rüstəmov daxildir.
7. Əzəmət Rüstəmlinin müəllifi olduğu "Qədim oğuz yurdu Zəngəzurun ttürk mənşəli yer-yurd adları" adlı əsər 1998-ci ildə çapdan çıxıb. Kitab müəllifi Zəngəzurun türk mənşəli oykonim, oronim və hidronimlərinin etimoloji, leksik-semantik, morfoloji, sintaktik xüsusiyyətlərini açıqlayaraq mühüm və əhəmiyyətli elmi nəzəri qənaətə gəlmişdir. Kitabda eyni zamanda bölgənin qədim toponimlərinin etimoloji təhlili verilmişdir.
8. "Əlimərdan bəy Topçubaşov. İstanbulda diplomatik görüşlər (1918-1919-cu illər)" adlı bir digər dəyərli əsər. Bu əsər 1994-cü ildə çapdan çıxıb. Cümhuriyyətin Osmanlı imperiyasında fövqəladə səfiri və səlahiyyətli naziri olmuş bu insanın İstanbul görüşləri birbaşa Şərqin ilk demokratik dövlətinin xarici siyasətini formalaşdırmış, onun dünyada tanınması ilə bağlı fədakar bir siyasi xadim ömrü yaşamışdır. Əsər Azərbaycan Respublikasının 1993-1998-ci illərdə XİN-i olmuş Həsən Həsənovun redaktorluğu ilə rusca çapdan çıxıb.
9. "Ermənilər Sumqayıtda" adlı 1994-cü ildə çapdan çıxan əsərin müəllifləri Azərbaycan Sənaye Universitetinin əməkdaşlaı - Həsən Sadıxov və Ramazan Məmmədovdur. Bu əsər 1938-1994-cü illər üzrə qısa tarixi-sosioloji oçerkdir. Əsərdə Sumqayıt haqqında, o cümlədən şəhərin əhalisi, etnik tərkibi, Sumqayıtda törədilən faciəli hadisələr barədə maraqlı məlumatlar öz əksini tapıb.
10. Roin Metrevelinin müəllifi olduğu "Müqəddəs Çariça Tamara" adlı əsər rusca 2014-cü ildə Stokholmda çapdan çıxıb. Əsərdə XII əsrin 30-cu illərinə qədər Gürcüstanda vəziyyət, XII əsrin 30-70-cı illərində siyasi vəziyyət və Orbeli nəslinin qiyamı, Çariça Tamarın hakimiyyətə gəlişi, həmin illərdə Gürcüstanda sosial-iqtisadi vəziyyət, dövlət sərhədləri, maarifçilik və mədəniyyət, Tamar ailəsi və varisləri, Çariça Tamarın xalq yaradıcılığında obrazı və sair maraqlı mövzulardan bəhs edilir.
11. Tarix üzrə elmlər doktoru, professor İkram Ağasiyevin müəllifi olduğu "XVIII əsrin sonu-XX əsrin əvvəllərində almanların Qafqazda məskunlaşması" adlı əsər 2009-cu ildə çapdan çıxıb. Monoqrafiyada XVIII əsrin sonlarından Qafqazda məskunlaşmağa başlamış alman əhalisinin sosial-iqtisadi, siyasi, mədəni və dini həyatının aktual məsələləri işıqlandırılır. Müəllif geniş arxiv materialları və sair yazılı mənbələr əsasında XVIII əsrin sonundan XX əsrin əvvəllərinə qədərki dövrdə Şimali və Cənubi Qafqazda mövcud olmuş 250-yə yaxın alman koloniyasının fəaliyyət xüsusiyyətlərini göstərmiş, regionun inkişafında onların roluna obyektiv qiymət vermişdir. Üç fəsildən ibarət olan tədqiqat işi mütəxəssislər, aspirantlar, magistrlar, tələbələr və geniş oxucu kütləsi üçün nəzərdə tutulmuşdur.
12. 1996-cı ildə çapdan çıxmış "Asiya və Afrika ölkələri tarixi" adlı dərsliyin müəllifləri akademik Nərgiz Axundova və Rafiq İsmayılovdur. Bu əsər Asiya və Afrika ölkələrinin orta əsrlər tarixi ilə bağlıdır.