"7 DEKABR" TARIXIMIZDƏ
Ana səhifə > Xəbərlər > "7 Dekabr" tariximizdə
1064    
07/12/2017

1875-ci ildə - Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qurucularından olan Fətəli xan Xoyski (1875-1920) Şəkidə anadan olub. Əslən Cənubi Azərbaycanın Xoy şəhərindəndir, ulu babaları Xoy və Şəkinin xanları, atası çar Rusiyasının generalı olub. F.Xoyski 1906-cı ildə II Dövlət Dumasının deputatı seçilib. Cümhuriyyətin 1-3-cü hökumətlərində baş nazir (may 1918 - mart 1919) olub, beşinci hökumətdə (dekabr 1919 - aprel 1920) xarici işlər naziri işləyib. 1920-ci ilin iyununda Tiflisdə daşnaklar tərəfindən qətlə yetirilib.

1900-cü ildə - Rusiya İmperiyası ordusunun əslən azərbaycanlı vitse-admiralı İbrahim bəy Allahverdi bəy oğlu Aslanbəyov (1822 – 1900) Peterburq şəhərində vəfat etmişdir. Ömrünün əlli ildən çoxunu hərbi dəniz donanmasında nümunəvi xidmətdə keçirən admiral İbrahim bəy Aslanbəyov Rusiyanın və xarici ölkələrin yüksək ordenləri ilə təltif olunmuşdur. İbrahim bəy Aslanbəyovun xidmətləri Serbiyanın "Takova" (1879), Rusiyanın Müqəddəs Vladimir (1854), birinci dərəcəli Müqəddəs Stanislav (1881), birinci dərəcəli Müqəddəs Anna (1883), Ağ qartal (1888) Yaponiyanın Yüksələn Günəş (1882), Havay kral ordeninin I Kalakaua (2-ci dərəcəli) (1882) və b. medal və ordenlərinə layiq görülmüşdür. 1881-ci ildə imperator III Aleksandrın tacqoyma mərasimində iştirak edən admiral Aslanbəyova hədiyyə olaraq qılınc verilmiş və birillik məvacibi həcmində pul mükafatı ayrılmışdır.

1918-ci ildə - Bakıda H.Z.Tağıyevin Qızlar Məktəbinin binasında (MEA-nın Əlyazmalar İnstitutu) Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin parlamenti işə başlayıb. "Müsavat" fraksiyasının (lideri M.Rəsulzadə) təklifi ilə Əlimərdan bəy Topçubaşov parlamentin sədri, Həsən bəy Ağayev onun müaviniseçilib.İclasda müvəqqəti Nazirlər Şurasının istefası qəbul edilib və yeni (üçüncü) hökumətin təşkili yenidən F.Xoyskiyə tapşırılıb. Parlament ölkə əhalisinin 24 min nəfərinə 1 deputat olmaqla formalaşmışdı və 80 türk-müsəlman, 21 erməni, 10 rus, 1 alman, yəhudi, gürcü və polyak deputat üçün yer ayrılmışdı. Həmkarlar və neft sənayeçiləri üçün 5 yer nəzərdə tutulmuşdu. Bu, müsəlman Şərqində demokratik əsaslı ilk parlament idi. Parlamentdə 11 fraksiya vardı. 17 ay müddətində 145 iclas keçirilmiş, 230-dək qanun qəbul olunmuşdu.

1919-cu ildə - Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti parlamentinin quruluşunun birinci ildönümü münasibətilə elə parlamentin binasında “İstiqlal” Muzeyi fəaliyyətə başlamışdı. Muzeyə təhvil verilən ilk eksponatların siyahısında qılınc, qəmə, xəncər, “Quran” əlyazmaları, üzərinə ayələr yazılmış müxtəlif əşyalar, bəzək əşyaları, ayrı-ayrı dövrlərə aid pullar, xalq tətbiqi sənəti nümunələri, məişət əşyaları, əlyazmalar və s. vardı. Təhvil-təslim aktı formasında hazırlanan və “Həmişəlik Azərbaycan Parlamanı ixtiyarında olaraq hələlik parlaman imarətində təsis edilən “İstiqlal Muzeyi” adına müəssislər tərəfindən toplanmış olan şeylərin Birinci Parlaman Divani-Rəyasətinə təhvil verilməsi haqqında Şərait” adlanan həmin sənədi, bir tərəfdən İstiqlal Muzeyinin yaradıcıları - görkəmli sənətşünaslar H.Mirzəcamalov, M.Ağaoğlu, digər tərəfdən, Azərbaycan Parlamenti sədrinin müavinləri Həsən bəy Ağayev, S.M.Qəniyev imzalayıb. Sənəd 1919-cu il noyabr ayının 6-da, muzeyin açılışına hazırlıq görülərkən tərtib olunmuşdur. Tərəflərin  razılaşmasına əsasən, İstiqlal Muzeyinin təşkili və fəaliyyəti ilə bağlı bütün xərcləri Parlamentin Rəyasət Heyəti öz öhdəsinə götürmüşdür. Sənəddə qeyd olunur ki, gələcəkdə muzey üçün xüsusi binanın ayrılması, yaxud tikilməsi, muzeyin nəzdində zəngin kitabxananın yaradılması, muzeyin proqram və nizamnaməsinin hazırlanması və s. nəzərdə tutulmuşdur. İstiqlal Muzeyi beş aya yaxın - 1920-ci il aprelin 28-dək mövcud olmuşdur.

1926-cı ildə - Azərbaycan Kommunist (bolşevik) Partiyasının Mərkəzi Komitəsinin təbliğat kollegiyasında, "Gənc Qızıl Qələmlər İttifaqı" ədəbi dərnəyi və "Azərbaycan ədəbiyyatı cəmiyyəti"nin birləşdirilməsi əsasında vahid Azərbaycan ədəbiyyatı cəmiyyəti - "Qızıl qələmlər" yarandı. Onun idarə heyətinə 15 nəfər, o cümlədən Ruhulla Axundov (sədr), Əli Səttar İbrahimov (sədr müavini), Süleyman Rüstəmzadə (məsul katib), T.Hüseynov, M.Quliyev, Əjdər Süleymanzadə daxil idilər. 

1989-cu ildə - Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Rəyasət Heyəti Ermənistan parlamentinin Dağlıq Qarabağın ilhaq edilməsi barədə qərarına (1 dekabr 1989) bir həftə sonra münasibət bildirib. Ali Sovetin Rəyasət Heyəti qərarı "Azərbaycan SSR-in suverenliyinə yolverilməz müdaxilə" kimi dəyərləndirib.   

1999-cü ildə - Azərbaycanlı tanınmış teatr və kino aktrisası, Əməkdar Artisti, Rəşid Behbudovun böyük bacısı Nəcibə Məcid qızı Behbudova (1914-1999) Bakıda vəfat edib