“1 YANVAR” TARIXIMIZDƏ
Ana səhifə > Xəbərlər > “1 Yanvar” tariximizdə
1279    
01/01/2017

1813-cü ildə - Rusiya ilə Qacar dövləti arasındakı müharibənin (1804-1813) gedişində rus qoşunları Lənkəran qalasını alıblar. Talış (Lənkəran) xanlığı Rusiya tərəfindən işğal edilib. Gülüstan müqaviləsi (12 oktyabr 1813) ilə bu işğal rəsmiləşdirildi. 1826-cı ildə isə Rusiya imperatoru I Nikolayın fərmanı ilə xanlıq ləğv edildi.

1841-ci ildə - Çar I Nikolayın imzaladığı inzibati islahat qanununa (10.04.1840) əsasən, Cənubi Qafqaz paytaxtı Tiflis olmaqla İmereti quberniyasına və paytaxtı Şamaxı olmaqla Kaspi (Xəzər) vilayətinə bölündü. Kaspi vilayətinə Şamaxı, Qarabağ, Şəki, Lənkəran, Bakı, Quba, Dərbənd qəzaları daxil idi. Gürcü-İmereti quberniyası paytaxtı Tiflis olmaqla aşağıdakı qəzaları əhatə edirdi: Axaltsixi, Quri, Qori, Yelizavetpol (Gəncə), Kutaisi, Telavi, İrəvan, Naxçıvan qəzaları.

1862-ci ildə - Xüsusi Cənubi Qafqaz mərkəz palatası yaradıldı. 

1884-cü ildə - Kəşkül həftəlik qəzetə çevrildi və 1891-ci ilədək nəşr edildi. 

1896-ci ildə - Neft ustası kimi tanınan Ağa Nemətulla (1896-1958) Sərab şəhərində doğulub. Bakıda mərkəzi küçələrdən biri və Xəzər Dəniz Gəmiçiliyinin gəmisi Ağa Nemətullanın adını daşıyır.

1897-ci ildə - Azərbaycanın görkəmli dövlət xadimi, tibb elmləri doktoru, professor Əziz Məmmədkərim oğlu Əliyev (1897-1962) İrəvan quberniyasının Hamamlı kəndində anadan olub. O, 1932-1934-сü illərdə Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutu rektoru, 1941-1942-ci illərdə Azərbaycan KP MK-nin katibi, 1941-42-ci illərdə Sovet Ordusu tərkibində Cənubi Azərbaycanda fəaliyyət göstərmiş xüsusi qrupun rəhbəri, 1942-1948-ci illərdə isə Dağıstan Vilayət Partiya Komitəsinin birinci katibi, 1949-1950-ci illərdə Moskvada ÜİK (b) P MK-nın inspektoru, 1950-1951-ci illərdə Azərbaycan SSR Nazirlər Soveti sədrinin birinci müavini, sonrakı illərdə Azərbaycan SSR Elmi-Tədqiqat Ortopediya və Bərpa Cərrahlığı İnstitutunun direktoru, həmçinin Azərbaycan Dövlət Həkimləri Təkmilləşdirmə İnstitutunun rektoru olub. 

1901-ci ildə - Cənubi Qafqazda, o cümlədən də Azərbaycanda yeni vergi sistemini formalaşdırdı. 1900-cü il 12 iyun tarixində verilən "Qafqazda xəzinənin xeyrinə toplanan evbaşı mükəlləfıyyətlərin ləğvi və bunun əvəzinə dövlət töycü mükəlləfiyyəti və torpaq vergisi haqqında" qanunu 1901-ci il yanvarın 1-dən qüvvəyə mindi. Üç növ torpaq vergi və mükəlləfiyyəti tətbiq edildi: töycü, torpaq vergisi və zemski rüsum. 

1929-cu ildə - Azərbaycanda ərəb əlifbasından latın qrafikalı əlifbaya keçid başlanıb. Bu məqsədlə Sovet hökuməti ərəb əlifbasının istifadəsinə qadağa qoydu. Bu bərədə siyasi qərar 1926-cı ildə Bakıda keçirilmiş Ümumittifaq türkoloji qurultayın tövsiyəsinə əsasən qəbul olunmuşdu. 1934-cü ildə Azərbaycanın latın əlifbasına keçməsindən 5 il sonra Türkiyə də bu əlifbaya keçdi. Lakin latın əlifbasına keçiddən 10 il sonra Stalin türklərin bu addıma qarşı Sovet İttifaqının bütün müsəlman ölkələrində bu dəfə kiril əlifbasına keçid etdi.   

1934-cü ildə - Azərbaycanda həftəlik «Ədəbiyyat qəzeti»nin ilk sayı çapdan çıxıb.

1937-ci ildə - "Humay" mükafatı laureatı, əməkdar artist, xalq artisti Eldəniz Məmməd oğlu Zeynalov (1937-2002) anadan olub.

1940-cı ildə - Azərbaycan SSR-də latın qrafikalı əlifbadan kiril (rus) qrafikalı əlifbaya keçid reallaşdı. Bu barədə göstəriş 1939-cu ildə SSRİ rəhbəri Stalin tərəfindən verilmiş, həmin il iyulun 11-də Azərbaycan SSR Ali Soveti bununla bağlı qanun qəbul etmişdi.

1963-cü ildə - Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Mübariz Əlizadə oğlu Əhmədov (1963-1992) Sabirabad rayonunda dünyaya göz açmışdır.

1997-ci ildə - ATƏT-in Minsk qrupunda həmsədr ölkə olan Finlandiyanı Fransa (ikinci həmsədr ölkə Rusiya idi) əvəz edib. Nəticədə Minsk qrupunda üçlü həmsədrlik (Rusiya, ABŞ, Fransa) formalaşdı. 

2001-ci ildə - Respublikamızda vahid vergi qanunvericiliyi tətbiq olundu.

2004-cü ildə - Azərbaycan Respublikasının dövlət xadimi, Filologiya elmləri doktoru, Professor və 1995-2004-cü illərdə Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinin deputatı Şamil Dünyamalı oğlu Qurbanov (1934-2004) vəfat etdi. 

2015-ci ildə - Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü, kimya elmləri doktoru, professor Siyavuş Fərhad oğlu Qarayev (1942-2015) vəfat etdi.